Leerachterstanden, handicaps of gedragsproblemen maken regulier onderwijs niet voor ieder kind haalbaar. Maar waar anderen de beperkingen zien, zie jij kansen. Jij geeft je liefde en energie om kinderen in zichzelf te laten geloven. Je leert hen zelfstandig en zeker in het leven te staan, klaar voor de toekomst.
Ieder kind heeft recht op onderwijs. Kinderen en jongeren die specialistische of intensieve onderwijsbegeleiding nodig hebben, kunnen terecht in het specialistisch onderwijs. Dit bestaat uit het speciaal basisonderwijs (sbo), speciaal onderwijs (so), voortgezet speciaal onderwijs (vso) en praktijkonderwijs (pro).
Leraren in het specialistisch onderwijs hebben een groot hart voor hun leerlingen. Als leraar bied je een duidelijke structuur en ben je een kei in het bedenken van creatieve lesmethodes en flexibele oplossingen. Want het specialistisch onderwijs is maatwerk. Iedere dag weer.
Kinderen in het specialistisch onderwijs hebben ontzettend veel mogelijkheden, maar lopen ook tegen de grenzen van hun beperking aan. Je stelt realistische doelen en werkt stap voor stap toe naar het opdoen van ervaringen en aanleren van vaardigheden. Je geeft gedifferentieerd les in kleine groepen en wordt daarbij vaak ondersteund door een onderwijsassistent. Je werkt in een multidisciplinair team met een pedagoog, psycholoog, logopedist of andere zorgprofessionals.
“Het mooie van speciaal onderwijs is het maatwerk dat je kunt bieden. Je krijgt te maken met een enorme diversiteit aan leerlingen en kunt echt iets bijdragen aan hun ontwikkeling. Daarbij geniet je in het speciaal onderwijs van wat meer vrijheid in je lesaanbod en ruimte voor eigen inbreng.”
Soms heeft een leerling specifieke begeleiding of ondersteuning nodig die niet geboden kan worden in het reguliere basisonderwijs. Dan kan de leerling terecht op het speciaal basisonderwijs (sbo). De problematiek van deze kinderen is lichter dan in het speciaal onderwijs. De kerndoelen van het sbo zijn gelijk aan die in het reguliere onderwijs, maar leerlingen krijgen iets meer tijd (tot 14 jaar oud) om deze doelen te halen.
De klassen zijn kleiner dan in het reguliere po. Leraren ondersteunen de kinderen vooral op gebied van leerproblemen, opvoedingsmogelijkheden en gedragsproblemen. Na het sbo stromen leerlingen meestal door naar het vmbo, een praktijkschool of voortgezet speciaal onderwijs.
In Zeeland wordt speciaal basisonderwijs aangeboden door Ozeo, Perspecto, Speciale scholen Kapelle en Obase.
Scholen voor speciaal onderwijs (so, 4-12 jaar) en voortgezet speciaal onderwijs (vso, 12-20 jaar) zijn gericht op leerlingen met een lichamelijke, zintuigelijke of verstandelijke handicap en leerlingen met psychische- of gedragsproblemen. Het vso kent verschillende uitstroomprofielen: vervolgonderwijs, arbeid, beschutte arbeid en verschillende vormen van dagbesteding. De scholen zijn verdeeld in 4 clusters, gericht op:
Cluster 1
Blinde of slechtziende leerlingen (visueel gehandicapte leerlingen);
Cluster 2
Dove leerlingen, slechthorende leerlingen, leerlingen met een ernstige taalontwikkelingsstoornis (TOS), spraakmoeilijkheden en leerlingen met communicatieve problemen;
Cluster 3
Leerlingen met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen, zeer moeilijk lerende leerlingen en langdurig zieke leerlingen met een lichamelijke handicap, leerlingen met epilepsie en meervoudig gehandicapte leerlingen die zeer moeilijk leren;
Cluster 4
Leerlingen met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen.
Werkwijze
Zowel in het speciaal onderwijs (so) als voortgezet speciaal onderwijs (vso) ben je vaak groepsleerkracht van een vaste klas. Aangezien deze kinderen extra aandacht nodig hebben, heeft een klas meestal 6-12 leerlingen. Je wordt ondersteund door een of meerdere onderwijsassistenten. Dit geeft jou de ruimte om onderwijs en begeleiding op maat aan te bieden.
Naast contacten met de ouders of verzorgers, heb je contact met een orthopedagoog of andere specialisten binnen de school en soms hulpverleners. De multiproblematiek van je leerlingen vraagt de nodige liefde, creativiteit, affiniteit en flexibiliteit.
In Zeeland wordt (voortgezet) speciaal onderwijs aangeboden door Auris, Ozeo en Speciale scholen Kapelle.
Praktijkonderwijs (pro) richt zich op jongeren die extra ondersteuning nodig hebben. De opleiding biedt naast de theoretische vakken veel praktijkvakken. Door de groepsgrootte is er veel ruimte voor persoonlijke aandacht en begeleiding. Met als doel om te functioneren in de maatschappij, met een baan de school te verlaten, de arbeidsmarkt op te gaan. Indien mogelijk kunnen leerlingen, in samenwerking met Scalda, gaan voor een diploma mbo-niveau 1 met doorstroommogelijkheid naar niveau 2 of uitstroommogelijkheid richting arbeidsmarkt.
In het praktijkonderwijs wordt gewerkt met vaste klassen en groepsleerkrachten met een pabo-diploma. Een aantal praktijkvakken worden gegeven voor vakleerkrachten met een lerarenopleiding in die vakrichting.
In Zeeland wordt praktijkonderwijs aangeboden door VO Zeeuws Vlaanderen (Praktijkschool Hulst), Ozeo (Praktijkschool De Sprong in
Terneuzen, De Wissel in Goes en Het Bolwerk in Middelburg) Pontes Pieter Zeeman in Zierikzee en Calvijn College locatie Krabbendijke.
Het sbo en so zijn aangesloten bij Coöperatie voor Primair Onderwijs Zeeland (CPOZ).
Het vso en pro hebben zich met de entree-opleiding (mbo 1) van Scalda verenigd in Zeeuwse Stichting Maatwerk. Met als doel om de jongeren klaar te stomen voor de Zeeuwse arbeidsmarkt. Door maatwerk en verbinding met het bedrijfsleven, wordt voor de leerlingen een duurzame werkplek gevonden.
Actuele vacatures vind je op onze vacaturepagina.
We gaan altijd graag in gesprek met kandidaten die lesbevoegd zijn en in interesse hebben in het specialistisch onderwijs. Ook als er geen concrete vacature open staat. Dus kun je zo snel geen vacature vinden, laat dan je gegevens bij ons achter. Wij nemen contact met je op!
Binnen het specialistisch onderwijs wordt voornamelijk gewerkt met groepsleerkrachten. Dat houdt in dat je dagelijks voor dezelfde klas staat en in verschillende vakken lesgeeft. In het vso en pro werken worden praktijkvakken vaak gegeven door vakleerkrachten.
Lesgeven is je voornaamste taak. De focus in het specialistisch onderwijs ligt echter minstens zoveel op het pedagogische dan het didactische vlak. De band die je opbouwt met je leerling en de veilige omgeving die je creëert, zijn het fundament om te leren. Pas dan zal je succes hebben in het aanleren van vaardigheden en lesstof.
De klassen zijn klein, en bestaan meestal uit 8-15 leerlingen. Als leraar word je veelal ondersteund door een onderwijsassistent die ondersteunende onderwijs- en zorgtaken op zich neemt. Samen met je collega’s op school bied je maatwerk aan je leerling. De collega die jouw leerling vorig jaar in de klas had, kan jou helpen bij het kiezen van de juiste benadering.
Als leerkracht heb je intensief contact met ouders en verzorgers van je leerling. Je neemt hen mee in je werkwijze en hun bevindingen helpen je de juiste koers te blijven varen. Daarnaast heb je veel contact met de psycholoog, orthopedagoog of logopedist die bij de school werkt. Ook heb je soms te maken met zorgaanbieders op het gebied van bijvoorbeeld fysiotherapie, verpleegkunde of jeugdzorg.
Het meest belangrijke dat je mee kunt nemen naar het specialistisch onderwijs, is een groot hart voor je kinderen. Dat is de basis.
Ook als je na het afronden van je pabo- of lerarenopleiding nog geen werkervaring hebt opgedaan in het onderwijs, kom je in aanmerking voor een baan in het specialistisch onderwijs. Vanuit de behoefte van onze leerlingen, zien we een aantal competenties die belangrijk zijn. Herken jij jezelf hierin? Ga dan eens in gesprek bij een van onze scholen!
Je omgeving kent jou als een optimist die altijd kansen ziet. Je bent in staat om een gestructureerde, voorspelbare en daarmee veilige omgeving te creëren. Het is soms een zoektocht om je leerling te activeren. Dat daagt je creativiteit uit en dwingt je flexibel in te springen op situaties. Je hebt eindeloos geduld en herhaalt dezelfde boodschap vaak meerdere malen per dag, om structuren en gewoontes aan te leren. Je zoekt je de grenzen op van wat je leerling kan en wil. En je daagt uit om net die extra stap te zetten, hoe spannend dat ook is. Met je collega’s bepaal je de koers om je leerling verder te brengen. Soms betekent dat, dat je grenzen moet stellen om je leerling te beschermen. Vanuit jouw professionaliteit sta je stevig in je schoenen.
In het specialistisch onderwijs kun je terecht met een pabo-diploma. Daarnaast volg je in de meeste gevallen de post-hbo master Educationals Needs (EN).
Om als vakdocent aan de slag te gaan in het praktijkonderwijs, heb je een hbo-lerarenopleiding nodig in dat vakgebied.
Groepsleerkracht
Het is mogelijk om leraar in het speciaal onderwijs te worden via een traject zij-instroom. Hierbij ga je een betaalde leerwerkovereenkomst aan met een schoolbestuur én met de hogeschool. Daarvoor moet je voldoen aan eisen van vooropleiding (diploma van onverkort hbo of wo), kennis en ervaring.
Een zij-instroomtraject duurt doorgaans 2 jaar en is een combinatie van werken en leren. Indien je belangstelling hebt voor een traject zij-instroom, neem je contact op met het schoolbestuur. Zij kunnen je vertellen wat de mogelijkheden zijn en of er op dat moment ruimte is voor een traject.
Vakleerkracht Praktijkonderwijs
Bij een zij-instroomtraject voor een tweedegraads bevoegdheid volg je de lerarenopleiding als werk-leertraject. Vanaf de eerste dag sta je voor de klas. Dit traject duurt maximaal 2 jaar. Je komt hiervoor in aanmerking met een hbo- of wo-diploma verwant aan een schoolvak, een arbeidsovereenkomst en na een geschiktheidstoets. Als zij-instromer word je ingeschaald als gediplomeerd leraar.
Om in aanmerking te komen voor een betaald zij-instroomtraject neem je contact op met het schoolbestuur waar je bij wilt werken. Zij kunnen je vertellen wat de mogelijkheden zijn en of er op dit moment ruimte is voor een traject.
Weten welke opleidingen verwant zijn aan welk schoolvak? Dat vind je in de verwantschapstabel van de overheid.
Meer informatie over zij-instroom vind je op de pagina 'ik wil een Carrièreswitch!'.
Speciaal onderwijs
Als leraar in het speciaal onderwijs verdien je tussen de € 2.678 en € 4.434 per maand. Dit is de inschaling op L10 of L11 niveau volgens het cao voor primair onderwijs.
Verder heb je recht op een vakantietoeslag (8%), eindejaarsuitkering (6,3%) en een ruime hoeveelheid verlofdagen. Je bouwt pensioen op via ABP.
Meer weten over salaris en arbeidsvoorwaarden? Neem dan een kijkje op de website van de Rijksoverheid.
Praktijkonderwijs
Als leraar in het praktijkonderwijs verdien je tussen de € 2.747 en € 4.186 bruto per maand, conform inschaling LB van de cao vo. Met extra bevoegdheden is het mogelijk om door te stromen naar een hogere leraarfunctie (LC of LD).
Naast je salaris heb je recht op vakantietoeslag (8%), een eindejaarsuitkering (7,4%), reiskosten en een ruime hoeveelheid verlofdagen per jaar. Jaarlijks ontvang je een budget in tijd en geld voor opleiding en ontwikkeling.
Meer weten over salaris en arbeidsvoorwaarden? Neem dan een kijkje op wordleraarinhetvo.nl.
Binnen het specialistisch onderwijs zijn er diverse mogelijkheden om je carrière te verbreden of verdiepen.
Naast je baan als leraar is het mogelijk om extra taken binnen je school of scholengroep op te nemen, zoals mentorschap, functioneren in de medezeggenschapsraad, het organiseren van activiteiten of meedenken over schoolbeleid.
Je kunt je loopbaan verbreden door te kiezen voor een andere doelgroep of leeftijdsgroep. Of je gaat aan de slag als ambulant begeleider van leerlingen in het reguliere onderwijs, bijvoorbeeld met een taalontwikkelingsstoornis (TOS).
Ook kun je de specialisatie opzoeken, bijvoorbeeld in de rol van orthopedagoog. Heb je management-ambities, dan past de functie van teamleider of directeur wellicht goed in jouw toekomstbeeld.
